Kentlerde içme suyu sıkıntısı olacağı konuşuluyor. Ucuz ve kolay bir yöntemle şehir şebekesini kaliteli içme suyuna çeviren "su istasyonları" yeni perakendeciliğin gözdesi olabilir.
KÜRESEL ısınmayla birlikte su sıkıntısının gündeme geldiğini biliyoruz. Kalabalık kentlerin kullanma suyu ihtiyacı şimdilik yeterince karşılanabiliyor. Ancak temel sorun kaliteli içme suyunda. Her ne kadar kaynak suyu üretimi önemli bir sektör haine geldiyse de zamanla arz talebe yetişemeyecek gibi.
Sorunun çözümü şehir şebekesinden içme suyu ihtiyacını karşılamakta. Fakat bu noktada sağlık ve lezzet problemleri giriyor devreye.
Şehir şebekelerine verilen sular eskiden içilebiliyordu. Nüfusu artmayan kentlerimizin bazılarında hala kaliteli sular musluklardan akıyor.
Fakat aşırı büyüme ve artan kullanma suyu ihtiyacı geçmişte belediyeleri yeni yöntemlerle karşı karşıya bıraktı. Örneğin 1970' lere kadar İstanbul'un su ihtiyacı "Istıranca (Yıldız) Dağları" ndan beslenen "Terkos Gölü" nden karşılanırdı. Göl suyu İstanbul'a yeter miktarda olduğundan iyi bir filtreleme sistemiyle isale hatları kanalıyla içilebilir su olarak semtlere dağıtılırdı.
Ne zaman ki nüfus arttı, bırakın içme suyunu, kullanma suyunda da sorunlar başladı. Kent yakınlarına yeni barajlar kuruldu; yeraltı suları kullanıma girdi. Yetmedi, Karadeniz'in nispeten daha az tuzlu suları "Terkos Gölü" ne basılarak göl diğer sularla birlikte göl adeta yapay bir baraj haline getirildi.
Bizim kuşak İstanbul şehir şebekesinden dağıtılan ve musluklardan akan suya hala "Terkos" adını verir. Karadeniz suyuyla karışmadan önce "Terkos" un suyu 35'lerin üzerinde bir sertliğe sahipti. İçimi zor ve tadı da oldukça kötüydü.
SUYUN KALİTESİNİ YUMUŞAKLIĞI BELİRLER
İçme suyunu lezzetli kalan unsur "suyun sertliği" nin makul düzeylerde olmasıdır.
Kireçli kaynak suları ile bu tür toprak yapısına sahip kentlerimizde içme suyu hala sorun olmaya devam ediyor.
Ayrıca ciddi sağlık problemleri de ortaya çıkıyor. Belediyeler genellikle "yeraltı sularını" da şebekeye ekleyerek suyun kalitesini fazla düşürmeden musluklara veriliyor.
Yerleşimlerin toprak yapısı da su kalitesini etkiliyor. Örneğin Antalya Fethiye hattının suları nispeten yumuşak iken İzmir mecburen sert suları kullanıyor.
Bu tür suların sertliğini düşürmek için büyük masraflar gerektiğinden belediyeler işin sadece sağlık yönüne bakıyor ve bol "klor" la muamele ederek şebeke musluklarına veriyor.
Bir suyun içilecek düzeyde olması ve kullanım esnasında iyi verim alınabilmesi için sertlik derecesinin 20'nin altında olması tercih lazım. Bugün "Fransız sertliği" ölçeğine göre 40'ın üzerine çıkan kireçli suların kullanıldığı iller var.
"SU İSTASYONLARI" KURULMASI DEVREDE
Tüm bu tabloyu ortaya koymamın nedeni yeni bir iş koluna dikkatinizi çekmek... Halen "kaynak suları sektörü" içme suyu ihtiyacını karşılıyorsa da ileride arzın talebe yetişmeyeceği aşikâr. Özellikle kuraklık periyotlarının sık tekrarlanması, içme ve kaliteli kullanma suyunun nereden temin edileceği sorununu gündeme getiriyor.
İşte "su istasyonu" kurma fikri bu işin çözümü olarak devreye giriyor.
Günümüzde "su istasyonları" için dizayn ve teknoloji çok değişti. Eskiden bu amaçla kurulan istasyonlara tankerle su getirilir ve bir depoda toplanarak halka satılırdı. Yanılmıyorsam İstanbul, Ankara ve İzmir gibi kentlerimizde bu uygulama geçmişte bazı girişimcilerce denendi. Yöntem ilginç olmasına rağmen, suyun kaynağının belirsizliği ve sağlığı sorunları nedeniyle bu "istasyonlar" belediyeler tarafından kapatıldı.
Dünyada yeni yeni kullanılmaya başlayan teknolojilerle
"modern su istasyonları" şu anda adeta bir devrim yaratmış vaziyette. Başta Amerika, Avustralya ve Çin olmak üzere birçok ülkede belediyeler artık bu ticarete rahatlıkla izin veriyor.
ÇOK AMAÇLI KULLANIM İÇİN...
Sistem aslında çok basit bir prensibe dayanıyor. Dışarıdan taşıma su getirmek yok. "Su istasyonu" konuşlandığı yerde "doğrudan şehir şebekesine bağlanıyor"... Şebekeden gelen suyun sertlik derecesi ne olursa olsun "modern istasyon" içindeki "yumuşatma" ve "filtreleme" üniteleriyle suyun hem sertliği gideriliyor hem de klor kokusu absorbe ediliyor.
Böylece bir anlamda şehir şebekesi suyu "kaliteli içme suyu"
haline getiriliyor. "Modern su istasyonları" nın kullanıma açık "çeşme" haline dönüştürülmüş şekilleri de var. Bunlar otomatik olarak kullanılan ve belediyelerin rağbet ettiği küçük üniteler halinde. Kentin belli noktalarına yerleştiriliyor ve halk anlık içme suyu ihtiyacını karşılıyor.
Ancak genel uygulama bizim "damacana" dediğimiz plastik galonların ticari anlamda doldurulması şeklinde.
"Su istasyonu" teknolojisi bizde de rahatça dizayn edilebilir. Ancak ucuzluğu açısından sistemin kolaylıkla ithal edilmesi de mümkün... Ortalama kapasitede ticari yeterliliği olan bir "su istasyonu" nun 10 bin dolar civarında.
Sistemin nasıl çalıştığını ve özelliklerini öğrenmek için internette "water station" tanımıyla arama yapabilirsiniz. Bu konuya ilgi duyup bu yazımın hazırlıklarını yaparken Amerika'da üyesi olduğum kuruluştan ilginç bir video da elde ettim. Eğer "aquapolar.com" sitesine girerseniz bu iş fikriyle ilgili gayet ilginç görüntüleri izleme imkânınız da var.
